اندیشه فناوری

نوشته ها و مطالبی از علیرضا شیرازی نژاد

چمران؛ مصطفی اندیشه ها


گستردگی ابعاد شخصیت شهید دکتر مصطفی چمران از منظر علم، هنر، معنویت، حکمت و عمل، وی را به عنوان نماد تمام عیار یک مهندس انقلابی جامع الاطراف در تاریخ مبارزان حقیقت طلب و صادق ، ماندگار کرده است.


در همین اولین جمعه ی ماه رمضان، عزیزی در مستندی تلویزیونی از این که فیلم ساخته شده اش درباه ی شهید چمران با استقبالی روبرو نشده که رضایت بخش خاطر وی باشد، درد دل می کرد. توضیح می داد که چرا تصمیم گرفته لباس رزم شهید چمران را از تن او بیرون کند و با کت و شلوار او را در لحظات مبارزه نمایش دهد (که البته این کار متناسب با ژانر فیلم نبود). از سختی ها و رفتارهای محترمانه مردمان ایران زمین با خویش سخن می گفت. از چگونگی جلوه های ویژه ای که به کار گرفته بود و خلاصه آن چه به زعم خود از خویش برای موضوع روایتش کم نگذاشته بود.


در همان لحظه با خود گفتم مگر می شود فیلمی درباره ی بزرگ مردی همچون چمران و مسأله ی کردستان که به هویت ملّی ایران مرتبط است ساخته شود و تنها 600 هزار تماشاکننده داشته باشد؟ خدا را شکر که فیلمش را در خانه داشتم، تصمیم گرفتم جواب این سؤالم را با بازبینی آن چه درباره ی شهید چمران ساخته شده بود، بگیرم. پاسخ یک جمله بود: سقف ابعاد شخصیتی شهید چمران در یک فیلم نمی گنجد.



بله، ملّت حق داشت که استقبال کم نظیری از این فیلم کند. گوته می گوید 'عشق انسان را با بزرگ ترین قهرمانان یکی می کند. چمرانی که انوار خلوص عشقش به خدا و انسانیّت، به عدل و جنگ علیه ظالم، به حق و نبرد علیه باطل، به علم و سدّ راه جاهل، و به فرهنگ و هنر، هنوز قلب هر انسان حق طلبی را روشن تر می سازد و از وی شخصیتی قهرمان برای ملّت خویش و پیروان مکتبش ساخته است که برخلاف داستان افسانه های اساطیری یا شخصیت های حماسی می توان آرا و اعمال و اندیشه های وی را به عینه دید و شنید، نمی تواند در 100 دقیقه از یک فیلم خلاصه شود. حتی اگر داستان فیلم روایتی دو روزه از برگ سبز زندگی رادمردی همچون چمران باشد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

وجوه تمایز فلسفه علم و فلسفه مهندسی

پیدایش و پیشرفت علوم مهندسی از دوران تجدد تا به امروز سبب شده است تا فلسفه ی فناوری و مهندسی به یکی از جدّی ترین مسائل فکری و مباحثه ای روز متفکّران و فیلسوفان تبدیل شود.

پیدایش و پیشرفت علوم مهندسی از دوران تجدد تا به امروز سبب شده است تا فلسفه ی فناوری و مهندسی به یکی از جدّی ترین مسائل فکری و مباحثه ای روز متفکران و فیلسوفان تبدیل شود.


از زمان افلاطون و ارسطو که روش های استدلال علمی از قبیل استقراء، استنتاج، و گمان مورد تمییز قرارگرفتند تا روش علمی که ابن هیثم درباره ی فیزیک نور به کار گرفت و از مباحثی که فرانسیس بیکن درباره ی علم مطرح کرد تا پرداختن به مسائلی درباره ی تعریف زمان، ارزش علمی، و انرژی، مباحث مختلف فلسفه ی علم روز به روز بر وجوه تفکر بشری سایه انداختند.

امّا امروز با گذشت قریب به 250 سال از ظهور انقلاب صنعتی، انسان شاهد ورود تکنیک (فن) به جای جای "زندگی" خویش و طبیعت است و هر روز بر قهر قدرت دگرگونی سبک و روش زندگی بشر  بدست فناوری و مهندسی افزوده می شود، تا جایی که اگر ادعا کنیم مهمترین مسئله ی انسان متجدد، چیزی جز تفکر درباره ی  فناوری و مهندسی نیست، گزافه نگفته ایم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

مؤلفه های توسعه

کتاب 'مؤلفه های توسعه'، نوین ترین پژوهش در ترسیم مبانیِ رسیدن به اهداف توسعه ی پایدار در ایران است که با تأکید بر سه اصل «سیاست گذاری»، «برنامه ریزی»، و «مدیریت» ، به قلم دکتر محّمد باقر نوبخت، منتشر شده است.

پژوهش در نظریه های مربوط به توسعه، مبتنی بر امکان سنجی و اولویت بخشی ملّی، از مهم ترین اصولی است که در ارتقای کیفیت رشد اقتصادی و انسانی جامعه به موازات استحکام بخشی به راهبردهای کلان توسعه ای هر کشور به شمار می رود.


کتاب تازه انتشار یافته ی انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، با عنوان «مؤلفه های توسعه» تألیف دکتر محّمد باقر نوبخت، در راستای ترویج مفاهیم و موضوعات کلیدی «توسعه» ، توسط دانش پژوهان و همچنین تدقیق مبانی نظری و روش های اجرایی «توسعه» ، برای متولّیان آن، بر آن است با رویکردی پژوهش محور و تطبیقی به ضرورت بکارگیری اقتصاد دانش بنیان جهت تحقق توسعه ی پایدار تأکید ورزد.



این کتاب در دو بخش اصلی «سیاست گذاری های توسعه» و «تحوّلات برنامه ریزی و مدیریت توسعه» تدوین شده است.

در بخش اوّل با توجه به اهمیّت سیاست های اقتصادی و رفاه اجتماعی، لذا سیاست گذاری های مرتبط با توسعه ، در نسبت با آن ها ، معطوف شده است . در این خصوص، هر یک از سیاست ها، مفاهیم، گونه ها (اعم از سیاست های تعادل گرا، توسعه گرا، پولی، مالی)، شاخص های مرتبط (اعم از شاخص های بازارکار، بازار کالا، بازار پول، بازار سرمایه)، مبانی نظری، و یافته های حاصل از تجارب و مطالعات انجام یافته پیرامون آن ها، مورد توجه قرار گرفته اند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

مطالعه چگونه ما را تغییر می دهد؟

علّت اقبال عمومی و رمز ماندگاری اشعار شاعران و آثار نویسندگان مشهور جهان از جمله سؤال هایی است که بسیاری از روانشاسان و زبان شناسان خواهان پاسخی علمی و مستند برای آن هستند.


شاید برای همه ی ما ایرانیان این مطلب قابل تأمّل بوده است که چگونه اشعار شاعرانی مانند سعدی و یا داستان های شعری مثنوی معنوی مولوی با اقبال جهانی روبرو شده و به بیش از ده ها زبان زنده ی دنیا ترجمه شده اند. آیا هنر مترجمان در این رابطه عامل اصلی بوده است، یا سیاست های فرهنگی ایجاب کرده تا نویسندگان سرشناس ما به غیر فارسی زبانان نیز شناسانده شوند؛ و یا شاید عامل دیگری در این ماندگاری جهانی نقش داشته است ؟ می توان گفت اگر جان کلام و مفهوم اصلی سخنان بزرگانی چون سعدی شیرازی و حضرت مولانا که با شیوه ای استادانه ذهن آدمی را در ژرفای عمیق وجود خویش مستغرق می کنند و آدمی را به تفکر و اندیشیدن بر می انگیزند تا در نتیجه به درک حقیقت نزدیکتر سازند، نبود بعید به نظر می رسید که گستره ی تأثیرگذاری سخن آنان به فرا روی مرزهای ایران زمین برسد.



"کیث آتلی استاد ممتاز رشته ی روانشناسی شناختی، و "ماجا دیجیکیک" کارشناس ارشد پژوهش، از دانشگاه تورنتو هستند، که با روشی علمی و بر اساس پژوهشی که آزمون های استاندارد روانشناختی را بر روی افراد مورد مطالعه آزموده است، توانسته اند به نتایج جدیدی درباره ی تأثیرپذیری درک و ذهن انسان ها بر اساس مطالعه ی آثار مکتوب بدست آورند و آن را مرتبط با میزان ذوق و نبوغ هنری نویسندگان تلقی کنند. صفحه ی نظرها و اندیشه های روزنامه ی نیویورک تایمز نیز در روز جمعه 19 دسامبر 2014 طی مقاله ای به قلم مجریان این مطالعه ی پژوهشی، گزارشی مختصر از آن چه به شیوه ای نوین و علمی توانسته است رابطه ی ادبیّات زیبا، خلّاقانه و هنری بهمراه تأثیرگذاری غیر مستقیمی که ذهن خواننده را برای برداشت معنا آزاد می گذارد، نشان دهد که در ادامه ترجمه ی آن را می خوانید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

تأملی بر دوران سالخوردگی در عصر تجدد


موضوع پیر شدن جمعیت و آینده نگری در زمینه ی روش های مراقبت و برآوردن  بهداشت جسمی و روانی برای افراد مسن از جمله مسائلی است که امروزه بیش از پیش توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. 

robot caregiver

طراحی و ساخت  روبات های پرستار یکی از راه هایی است که امروزه برخی از کشورها با سرمایه گذاری های بسیار برای خود هدف گذاری کرده اند تا پیشاپیش نسبت به رفع مشکلاتی از قبیل کمبود نیروی انسانی و آسیب های بخش مراقبت اقدام کرده باشند. هرچند برخی از مهندسان و پزشکان بکارگیری روبات به جای انسان را اقدامی غیراخلاقی از نظر علمی و اجتماعی برمی شمارند.

 آن چه در پی می خوانید نوشتاری است از دکتر لوئیزه آرونسون، استادیار طب سالمندان در دانشگاه سان فرانسیسکو کالیفورنیا و نویسنده مجموعه داستان های "تاریخچه ی  بیماری های امروز" که با عنوان "آینده ی روبات های پرستار" در صفحه ی نظرها و اندیشه های روزنامه ی نیویورک تایمز (20 جولای 2014) به چاپ رسیده است.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

پشت پرده پروژه هوش مصنوعی؛ زندگی «گوگلی» ما را به کجا می برد؟


تأمل درباره زنجیره محصولات فناوری شرکت گوگل، بیانگر اندیشه‌های آینده‌محوری است که رِی کروزویل، مدیرکل امور مهندسی گوگل و حامیان فکری‌اش برای تحقق نظریه یکتایی ماشین و انسان بی‌وقفه تلاش می‌کنند اما رشد تفکر آینده‌ای روبات‌محور، چه سرانجامی برای انسان رقم خواهد زد؟


هنگامی که در میدان تجریش از اتوبوس پیاده می‌شدم، چشمم به نام خیابانی افتاد که نامش «گوگل» بود!  با خود گفتم یعنی در ایران امروز آنقدر از مرزهای فناوری عبور کرده‌ایم که نام یک خیابان را در تهران به افتخار یک شرکت نرم‌افرازی امریکایی «گوگل» نهادیم؟! یعنی این جمله که می‌گویند «ما در عصر گوگل زندگی می‌کنیم» به حقیقت پیوسته است؟ اما دیری نگذشت که به تشابه نوشتاری نام خیابان قدیمی «گوگَل» تجریش با سؤالات دور از ذهن خود پی بردم!
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

چین چگونه مدرنی است؟


تا چند دهه ی اخیر شاید دیوار چین تا مرزهای شمالی و شرقی چین متصور می شد، اما امروز با ظهور چین نوین، مرزهای این دیوار حالت فیزیکی خود را از دست داده و از ˈآدیس آباباˈ تا ˈلس آنجلسˈ در قالب ˈکالاˈ در نوردیده شده است.



چه عاملی سبب شده تا چین به جهان مدرن با قدرتی که امروز دارد پاسخ بگوید؟ چگونه شده است که فراگیری زبان چینی برای بسیاری حتی به صورت تفننی نوعی نیاز تلقی می شود؟ امروز نحوه پیشرفت و توسعه ی چین به قدری مستند است که گویی انجام مطالعاتی گسترده در زمینه های مختلف از سوی صاحب نظران «درباره چین» گویی یک لازمه به شمار می رود. 

البته برخی از پژوهشگران چین شناس مانند رانا میتر، کاربرد واژه ی ˈمدرن شدهˈ برای چین را دقیق تلقی نمی کنند؛ چراکه در نظر ایشان، چین بر خلاف اروپا قرن ها قبل تر هدف مدرن شدن را برای جامعه ی خود مطرح کرده بود.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

اندیشه ی سیاسی دکتر حسن روحانی و نظریه تصمیم گیری

نگاهی به کتاب «تصمیم گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»

بررسی علمی آسیب شناسی در حوزه ی تصمیم گیری سیاست خارجی از جمله موارد تخصصی مطالعات سیاسی به شمار می رود که علاوه بر دانش کافی، تجربه ی عملی نیز می طلبد؛ کتاب تازه انتشار یافته دکتر حسن روحانی تحلیلی راهبردی در این حوزه است.


فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری با توجه به شرایط سیاسی - اقتصادی و اجتماعی جهان به خصوص برای کشورهای اسلامی اهمیتّی دوچندان پیدا می کند، چنان که دکترمحمّد جواد ظریف، وزیر امورخارجه ی کشورمان در مقاله ی اخیر خود در نشریه ˈفارین افرزˈ به چند جانبه شدن موضوع دیپلماسی در دنیای کنونی اشاره می کند و می نویسد:ˈ از زمان پایان جنگ سرد و دنیای دو قطبی دراوایل دهه 1990، نظم جهانی دچار تغییر ساختاری عمده ای شده است. اما نظم جدید جا افتاده‏ای نیز هنوز به منصه ی ظهور نپیوسته است. همچون دیگر دوران انتقالی در گذشته، وضعیت گذرا، پیچیده و نامطمئن امور بین‏المللی درحال حاضر به شدت مخاطره آمیز و چالشی است. پیچیدگی دوران انتقالی پیشین معمولاً ناشی از رقابت ‏های نظامی و حتی بروز جنگ علنی بین قدرت های عمده زمان بود. رقابت‏های کنونی نیز به طور مشابهی کاملاً شدیدند، با این حال به چندین دلیل همچون تغییر شدید در فضای جهانی، تحول در ماهیت قدرت، و نیز تنوع و تکثر بازیگران دولتی و غیردولتی، رقابت این روزها عمدتاً شکلی غیرنظامی به خود گرفته است.ˈ 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

در چیستی و اهمیت فلسفه ی مهندسی

انقلاب مهندسی نوین شاید فرصتی تاریخی باشد برای مهندسان امروز ما تا ضمن بهره جستن از اصول فلسفی و اخلاقی، تحولی نوین را در حکمت و معرفت ایران و اسلام بوجود بیاورند.چنان که خواجه نصیرالدین طوسی با انتشار صدها رساله ی علمی – فلسفی نقشی ماندگار در ارتقای سطح علمی ایران ایفا نمود.


« مهندسی » از جمله واژه هایی است که در زبان فارسی برگرفته شده از برگردان معنای خودش در عربی است و قدمتی بسیار طولانی تر را نسبت به معادل انگلیسی اش (Engineering) داراست. اما شاید عنوان «مهندس» در کاربرد امروزی اش در ایران معاصر اولین بار به لقب نظام الدین غفاری برگردد که ˈمهندس الممالکˈ خوانده می شد. وی که از مهندسان برجسته ی تاریخ معاصر ایران است در سال 1237 شمسی از طرف دولت ایران به فرانسه اعزام شد و از مدارس پلی تکنیک و معدن فارغ التحصیل گردید. به هر حال تاریخ مهندسی در ایران قدمتی کهن دارد و نمی توان ادعا کرد کار و استفاده از علم اندازه و هندسه در ایران مقوله ای انتقال یافته از تمدن هایی چون یونان باستان و متفکرانی چون افلاطون و اقلیدس باشد.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد

تأملی براهدای یک جایزه ؛افشاگری های اسنودن، بشردوستانه یاغیر اخلاقی؟

افشاگری های ادوارد اسنودن افسر اسبق سازمان های اطلاعاتی آمریکا اولین بار نیست که از فعالیت های سری دولت متبوعش پرده بر می دارد اما چرا عمل وی مجدداً در دو هفته ی اخیر به یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث سیاستمداران، رسانه ها و افکار عمومی جهان تبدیل شده است؟

edward

ماجرا از آن جایی شروع شد که ادوارد 30 ساله با ˈگلین گرین والدˈ خبرنگار روزنامه بریتانیایی گاردین در سال 2012 ارتباط برقرار می کند و از این طریق اسناد اطلاعاتی آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) در این روزنامه به چاپ می رسد.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
علیرضا شیرازی نژاد